شهاب الدین احمد هیثمی نیز در الصواعق المحرقة فی الرد علی اهل البدع و الزندقة از قول ابن حجر عسقلانی آورده که : اهل سنت دربار? کفر یزید اختلاف دارند ؛ برخی مانند ابن جوزی و سبطش او را کافر می دانند و دسته ای او را مؤمن می پندارند و گروهی از محققان در این باره توقف کرده اند . چنان که ابن جوزی در الرسالة الرد علی المعتعصب العنید المانع من ذم یزید ، سخنان احمد حنبل و قاضی ابی یعلی را آورده است . گروهی گویند که لعن بریزید روا نیست و از آنها است غزالی .

به نوشت? هیثمی ، ابن حجر از این سخن ، دلایلی بر عدم لعن یزید اقامه کرده و آنگاه افزوده است که ابن صلاح ( م 643 ق ) در فتاوی خود این کار را روا ندانسته و گفته که بهتر است یزید را مانند دیگر خلیفه های غیر راشد و پادشاهان اسلام بدانیم ، نه دوستشان بداریم ونه بر آنها لعن بفرستیم . سرانجام ابن حجر سخن خود را این گونه به پایان رسانیده که غزالی ومتولی ودیگران گفته اند که کار یزید با خداست و واعظ و دیگران نباید مقتل حسین ( ع ) را روایت کنند و از جنگ و ستیزهای صحابه سخن برانند تا مبادا مردم آنها را دشمن بدارند و بدانها بد بگویند چرا که ایشان نشانه های دین هستند و به گفت? ابن صلاح و نووی هم? آنها عالمند . بر این آراء ، نظر قاضی محدث و مفسر ادیب ابوبکر محمد بن عبدالله بن محمد معافری اشبیلی مالکی ( م 543 ق ) از شاگردان غزالی و ابوبکر چاچی و استاد روایت واسناد ابو عبدالله محمد بن عیشون و ابن عربی را باید افزود که گفته است :

لم یقتل یزید الحسین الا بسیف جده – أی لأنه الخلیف? والحسین باع علیه .

مرتضی زبیدی هم در شرح نگاشت? خود بر احیاء علوم الدین غزالی از رأی ابن عبدالبر و ابن تیمه و ابن حجر و ابن صلاح دربار? یزید و اینکه او قاتل حسین (ع) نبوده است یاد می کند ؛ در حالی که آقا میرزا علی کرمانشاهی ( م 1216 ق ) فرزند محقق بهبهانی در رسال? مقامع الفضل لعن بر یزید را روا و به سود نفرین کننده دانسته است .

ابن ابی الحدید ، شرح نهج البلاغة ، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم ، قاهره ، 1378 ق ، جلد 16 ، ص 10

.
- برای یک قضاوت شیعی نک : مهدی محقق ، « امام حسین (ع ) در اشعارناصر خسرو » ، دومین بیست گفتار ، تهران

، 1369 ش ، صص 267 – 277 .

محمد حسین ساکت ، « غزالی دگر اتدیشی و دگراندیشان » ، درآمدی بر کشاکش غزالی و اسماعیلیان ، به کوشش محمد کریمی زنجانی اصل ، تهران ، 1381ش ، دفتر اول ، صص 246 – 247 .

- ابوحامد محمد غزالی ، احیاء علوم الدین ، قاهره ، 1358 ق ، ج3 ، ص 121 .

همچنین بنگرید به : هانر لائوست ، سیاست و غزالی ، ترجمه مهدی مظفری ، تهران ، 1354 ش ، ج 1 ، ص 93 .

به نقل از : سید عبالمجید حیرت سجادی ،در سر منزل عنقا ، تهران ، 1379 ش ، ص 112 .

امیر علی شیر نوایی ( م 906 ق ) نیز در این زمینه سروده است :

ای که گفتی بر یزید و آل او لعنت مکن

زان که شاید حق تعالی کرده باشد رحمتش

آنچه با آل نبی کرد او ، اگر بخشد خدای

هم ببخشاید مرا گر کرده باشم لعنتش